Woningcasco’s
Het gaat om een vinding voor prefab betonproducten, goed voor circa 40% van het totale betonverbruik in Nederland. Beton — en met name de grondstof cement — is zeer milieubelastend. Bij de productie van cement komt veel CO₂ vrij.
Wereldwijd wordt de cementindustrie verantwoordelijk geacht voor ruim 5% van de veroorzaakte CO₂-emissie. In Nederland is dat 1,7%. Dat is een lager cementgebruik per m3 beton en per kg cement een lagere CO₂-emissie dan het wereldwijd gemiddelde. Toch is ruwweg is 80% van het gebruikte bouwmateriaal nog altijd beton in Nederland.
Het initiatief van Voorbij Prefab is één van de nog schaarse antwoorden van de betonbranche op het Betonakkoord, om de CO₂-uitstoot te reduceren met minimaal 30% in 2030. Directeur Dorien Staal van Voorbij Prefab ziet naar eigen zeggen steeds meer ‘betonschaamte’ bij architecten, ontwikkelaars en bouwers. Beton dreigt in het verdomhoekje te belanden. ‘Ik vind niet dat we ons voor beton moeten schamen, wel dat we een slag moeten maken.’
Grind en cement
Wat is de ‘nog niet eerder geziene’ vinding precies? Beton is een mengsel van grind, zand, water en cement. Dat cement wordt in de branche al steeds meer vervangen door bouwstoffen als hoogovensslakken. Daardoor wordt de CO₂-uitstoot al minder. ‘Maar slakken zijn in het mengsel een beetje dood materiaal’, legt Staal uit. ‘De scheikundige reactie is heel traag en daar is in een prefabbetonffabriek geen tijd voor. Daarom blijft er cement nodig. Wij doen er nog minder cement in en voegen een tweede activator toe, natriumsulfaat.’
Het is een vinding die toepasbaar is ‘in constructief beton’, goed voor vijf miljoen m³ beton per jaar. Dat is beton dat in de fabriek wordt gemaakt en direct verwerkt. De prefab-betonnen elementen, zoals wanden van woningen, worden naar de bouwplaats getransporteerd. Anders dan ‘transportbeton’, dat op een betoncentrale wordt gemaakt en met een vrachtwagen naar de bouwplaats wordt gebracht, goed voor 7,5 mln kubieke meter per jaar. Ook bij dat beton zijn proeven gaande.
Geen patent
Voorbij Prefab is een dochterbedrijf van bouw- en techniekconcern TBI Holdings. De producent wil zijn vinding — in samenwerking met het ingenieursbureau ABT — delen met zijn concurrenten, zonder er patent op te vestigen. Ook is het naar eigen zeggen bereid de kennis in de opleidingstrajecten van de branche in te brengen. ‘Als we er patent op stoppen, stemt dat niet echt overeen met onze ambitie om aan de oplossing van klimaatverandering bij te dragen’, zegt directeur Staal.
De concurrentie is welkom, mits die ook bereid is tot samenwerking om een nog duurzamer beton te ontwikkelen. Dat is niet vanzelfsprekend, zegt Staal. Er heerst veel geslotenheid in de branche. ‘Het beschermen van je betonrecept is vergelijkbaar met dat van een chefkok in een sterrenrestaurant.’ Twee benaderde concurrenten wilden niet samenwerken. Ook bij moederbedrijf TBI zelf ‘hebben ze er even aan het idee moeten wennen’, zegt Staal.